حریم قانونی انواع راهها
حریم راه:
به کل اراضی طولی و عرضی که برای جاده سازی و تعریض و اقدامات راهداری و ایمنی بین حد نهائی تا محور راه (آکس راه) در طرفین با رعایت قوانین و مقررات اختصاص می یابد حریم راه گفته می شود.
حریم تملک: زمینی که در تصرف راه و در اختیار صاحب آن است حـریم تملـک گفته میشود.(منبع آیین نامه طراحی راههای شهری)
حریم مصوب : محـدودهای کـه ساخت و سازها در آن کنترل میشود (منبع آیین نامه طراحی راههای شهری)
حریم حفاظتی : زمینی که در تصرف راه نبـوده و در تملک و تحت اختیار او نیست ولی استفاده از آن به منظور رعایت منافع و حقوق عمـومی به طور دائم یا موقت تنظیم میشود که حریم حفاظتی نامیده میشود (منبع آیین نامه طراحی راههای شهری)
نوار تاسیسات :
برابر مفاد آیین نامه اجرایی احداث دیوار، ساختمان و تاسیسات برای راههای استانهای گیلان، مازندران و گلستان ۱۵ متر و برای راههای سایر استانهای کشور ۳۰ متر بعد از حریم قانونی مصوب تعیین گردیده است، انجام شود و کاربری نوار یاد شده فقط برای عبور تاسیسات زیربنائی نظیر خطوط لولههای نفت آب، گاز، فاضلاب و شبکههای مخابرات و برق و نیز توسعه حریم و احداث پارکینگ خواهد بود.
جهت مشاهده ضوابط و نکات اجرای تاسیسات در حریم راه به این پست مراجعه کنید. لینک پست
لازم به ذکر است ایجاد هرگونه دیوارکشی، ساختمان و تأسیسات تا شعاع ۱۰۰ متری از انتهای حریم قانونی راهها برابر ماده ۱۷ قانون اصلاح راهها و راه آهن بدون کسب مجوز از وزارت راه و شهرسازی ممنوع میباشد.
قانون ایمنی و حریم راه
به پست مجموعه ضوابط قانون ایمنی و حریم راهها مراجعه فرمایید
شماتیک تهیه شده جهت آشنایی و تفهیم بهتر حریم راهها بوده که برگرفته شده از نشریه ۲۸۰ می باشد.
روشهای نگهداری و حفاظت از حریم راهها :
تاکنون راه حلهای مختلفی برای حفاظت از حریم راهها بـه کـار بـرده شـده اسـت، ازجمله میتوان به راهکارهای اجرایی زیر اشاره نمود
- کاشت درخت در طرفین راه و در منتهی الیه حریم:
- حصارکشی:
- حفـر کانـال در منتهی الیه حریم راهها:
- تسطیح زمینهای نسبتاً هموار در مناطق کشاورزی:
- استفاده از گشتهای راهداری:
میزان حریم قانونی راهها چگونه تعیین می شود ؟
اولین مقررات مربوط به تعیین درجه و میزان حریم راهها در مورخه ۱۳۴۶.۲.۲در هیـات وزیران به استناد ماده ۵۶ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور به تصویب رسید که در آن درجه و میزان حریم راههای کشور به ۵گـروه آزادراه و درجه یک تا چهار تقسیم شده است و همچنین، چگـونگی تعیـین عـرض حـریم در مـورد راههای مجاور رودخانه ها مشخص شده است.
تاکنون این درجه بنـدی در آیـین نامـه طـرح هندسی راهها و پیشنویس آیین نامه ایمنی راههای کشور تغییر نکرده است. در ابتدای ایـن روند حریم راههای ساخته شده تا تـاریخ ۱۳۴۷/۱۰/۷بـا پیـشنهاد وزارت راه وترابـری بـه تصویب هیات وزیران رسید.
برای تعیین حریم راههای جدید از سال ۱۳۵۱کمیسیونی بـا حـضور نماینـدگانی از سازمان برنامه و بودجه و وزارت راه و ترابری بـه درخواسـت معاونـت راهـداری و هماهنگی امور استانهای سابق تشکیل میشود که درآن کمیسیون، درخواسـت ادارات کـل راه و ترابری برای تعیین درجه راهها و میزان حریم راهها و میزان عرض مـورد نظـر مـورد بررسی و تصویب قرار میگیرد. همچنین، این کمیسیون میتواند براساس درخواست جدید میزان، حریم راهها را تغییر بدهد.
حریم راههای واقع در محدوده شهرها، طبق صورتجلسه کمیسیون مـشترک وزرات راه و ترابری و وزارت کشور در سال ۱۳۵۱حفظ میگردد. شهرداریها مجازند نـسبت بـه ایجاد فضای سبز در قسمت اضافی حریم اقدام نمایند
کمیسیون حریم راهها:
کمیسیونی با شرکت نمایندگان معاونت برنامه ریـزی و نظـارت راهبـردی ریاسـت جمهوری و وزارت راه و ترابری که از سال ۱۳۵۱تـاکنون، بـرای تعیـین درجـه و عـرض (میزان) حریم راههای جدید تشکیل میگردد
منبع: راهنمای کاربری اراضی اطراف حریم راهها و راه آهن
[rev_slider alias=”pol”]
چگونگی تعیین حریم راههای روستایی
هیات وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۹.۲.۱۶ بنا به پیشنهاد مشترک وزارتین راه و ترابری و جهاد سازندگی و سازمان برنامه و بودجه و باستناد بند (۹) ماده (۵۰) قانون برنامه و بودجه مصوب ۱۳۵۱ تصویب نمود.
حریم راههای روستایی به شرح ذیل تعیین میگردد.
۱- حریم کلیه راههای روستایی (درجه ۱،۲،۳) عبارتست از اراضی بین حد نهائی بنده راه تا فاصله (۱۲.۵)متر از محور راه در هر طرف ، بقسمی که مجموع عرض بدنه راه و حریم طرفین آن ۲۵متر شود.
۲- در مواردی که راه روستایی اجباراً از داخل روستا عبور نماید، حریم آن بایستی از اراضی واقع بین حد نهائی بدنه راه تا فاصله (۷.۵)متر از محور راه در هر طرف ، بقسمی که مجموع عرض بدنه راه و حریم طرفین آن ۱۵متر شود.
نقل قول شده توسط نویسنده سایت در خصوص بند۲ :
نظر به اینکه در حال حاضر اکثر روستاها دارای نقشه مصوب طرح هادی هستند و میزان حریم مورد نیاز طی کمیسیون های شهرستانی و استانی با رعایت ضوابط و اعلام نظر نماینده راهداری و حمل ونقل جاده ای در نقشه طرح هادی روستا لحاظ میگردد لذا بایستی در آینده کلیه صدور مجوز ها توسط سازمانهای مربوطه با رعایت حریم راه مصوب در طرح هادی روستا صورت گیرد.
تبصره۱: در مواردیکه لازم است حریم های ذکر شده تقلیل یا افزایش یابد بنا بر پیشنهاد کمیسیونی متشکل از نمایندگان وزارتین جهادکشاورزی و راه و ترابری و سازمان برنامه و بودجه به ریاست معاون عمرانی استانداری به تصویب وزراء عضو کمیسیون زیربنایی و صنعت دولتی خواهد رسید.
برداشت مصالح رودخانه ای از بالادست و پایین دست پلها
تبصره ۵- ماده ۶ قانون ایمنی راهها و راه آهن
برداشت شن وماسه از بستر رودخانه حداقل تا شعاع ۵۰۰متر ازبالا دست ویک کیلومتر ازپایین دست پلها ممنوع است ومتخلفان به مجازات مربوط محکوم خواهند شد .
تجربه نویسنده مطلب :
به صورت موردی در صورتی که کارشناسان تشخیص دهند حتی در فاصله بیشتر از مقدار ذکر شده برداشت مصالح می تواند موجب خسارت به راه و پلهای آن گردد با توجه به اینکه در ماده قانونی حداقل فاصله برداشت مصالح از محل پلها را ذکر و ممنوع نموده است می توان از این ماده قانونی در راستای پیشگیری از وقوع جرم بهره برد.
هر گونه کپی برداری و باز نشر حتی قسمت از مطالب فقط با ذکر منبع مجاز می باشد .
با سلام. یه سوال داشتم. من یه زمین کنار کمربندی بابلسر خریداری کردم. که با توجه به اینکه حریم راه ۲۲ و نیم بوده . گفتند مشکلی نداره. حال بعد مدتی گفتند ۱۵ متر بعد از حریم بعنوان نوار تاسیساتی و حفاظتی هست. که کلا ۳۷ و نیم متر میشه. با این وجود دیگه ملکی برام باقی نمی مونه. سوال اینه که آیا دولت نباید بابت اجرای این طرح ها به من خسارت بده؟ و اینکه تکلیف مالکیت من چی میشه.؟ لطفا کمکم کنید.
درود بر شما وقت بخیر
خدمت شمار عارضم حریم قانونی ۲۲.۵ قسمتی است که وزارت راه و شهرسازی یا بهتره بگم شرکت مادر تخصصی راهها امکان پرداخت خسارات را بعد از طی مراحل قانونی بررسی و پرداخت می نماید. اما در خصوص ۱۵ متر که کاربری نوار تاسیسات دارد وزارت راه و شهرسازی خسارتی پرداخت نخواهد کرد. دلیل آن هم این است که تصرفی توسط این سازمان صورت نگرفته و صرفا به دلیل اینکه کاربری این ۱۵ متر تاسیسات (آب ، برق ، فیبر نوری و ..) می باشد قانون به ایشان اجازه صدور مجوز احداث بنا را نخواهد داد. لذا شما در خصوص این ۱۵ متر به این شکل عمل می نمایید که هر ارگانی که قصد عبور تاسیسات از این ۱۵ متر را داشت بایستی خسارت شما را با میزان حریم تاسیسات پرداخت نماید .
سلام نوار تاسیساتی ۱۵ متر جاده های شمال کشور از چه سالی تصویب و اجرا شد ،متشکر
درود برشما، سوالم در خصوص تعریض جاده ساری تاکام در شمال کشور میباشد، شرکت مادر تخصصی مدعی شده زمین کشاورزی شما جز محدوده راه بوده و از اکس جاده تا ۲۲.۵ متر ما هیچ پولی بابت تملک زمینتان پرداخت نمیکنیم ، ادعای ایشان ایا درست میباشد؟ بخش زیادی از زمینمان را از مالکیت ما خارج کرده و در حال انجام عملیات تعریض جاده هستند بدون هیچ پرداختی !!! لطفا راهنمایی کنید و ماده قانونی هم اشاره کنید 🙏
درود بر شما وقت بخیر .
خدمت شما عارضم معمولا در ساخت و توسعه راههای اصلی میزان (راه + حریم آن) توسط شرکت مادر تخصصی راهها پس از بررسی مدارک مالکیت پرداخت و زمین جهت پروژه راهسازی آزاد میگردد. لذا در صورتی راهی موجود بوده و حریم آن ۲۲.۵ بوده و حال جهت توسعه قسمتی از حریم قانونی راه گرفته شده است و از ۲۲.۵ متر تجاوز ننموده اند . ادعای مطروحه صحیح می باشد.
سلام یه زمین کنار ازاد راه اصفهان شیراز
دارم میخوام مجوز مغازه بگیرم ایا مجوز مغازه میدن اگه بدن بایدچند متر حریم رایت کنیم؟؟؟
درود بر شما
برابر ضوابط امکان صدور مجوز واحد تجاری به صورت منفرد امکان پذیر نمی باشد.
سلام وقتتون بخیر منظورتون از منفرد چی هست میشه توضیح بدین؟
درود بر شما وقت بخیر
منظور از منفرد جداگانه می باشد یعنی شما فقط می خواهید رستوران ، یا مغازه یا آپاراتی و تعمیرگاه بزنید. اینها همه منفرد هستند که موافقت نمی شود و بایستی در قالب مجتمع خدماتی رفاهی گنجانده شوند و کلیه این خدمات در یک نقطه ارائه گردد.
جاده پر سوراخ چاله هست بعدا هی میگین این ماله راهه اون ماله راهه جاده ها رو درست کنید
سلام .
زمینی رو سال ۹۰ خریداری کرده ام ود همان سال دیوار کشی کرده ام .
حال جهت اخذ مجوز گلخانه مراجعه کرده ام حریم ۱۶۰ متر از اکس اتوبان رو به عنوان حریم تعیین کرده اند .از وسط اکس اتوبان تا زمین اینجانب ۱۲۰ متر می باشد .
زمینی به مساحت ۱۱۶۵متربعد از حریم قانونی ۲۲ونیم بر اتوبان بابل آمل که از ارث پدری بمن رسیده باقیمانده است … چندین سال قبل حریم و ۱۵ متر اضافه کردن(حریم ۳۷ونیم) قرار گرفت که مانده بعد حریم ۳۷ ونیم ۲۵۰ ماند .متاسفانه جدیدا مجددا ۱۵ متر دیگه به حریم قبلی اضافه گردید (۵۲ونیم متر ) متاسفانه کل ملک تو حریم راه قرار گرفت …
متاسفانه جوابهایی در این موارد داره شده که درست نیست و میتوان با کمک از حقوقدانان مطلع از طریق مراجع قضایی به حق و حقوق خود رسید
اینکه اداره مادر یا ارگان متولی نه مجوز بده و نه خریداری کنه و ما مردم منتظر بشینیم و بلاتکیف باشیم منطقی نیست ….
هر طرحی وقتی تصویب میشه بودجه براش کنار گذاشته میشه پس وقتی حریم برای ملک مردم میزارن اون مبلغ تامین شده هست و میبایست ظرف یه مدت مشخصی به مالک یا مالکین وجه زمین را پرداخت نمایند وگرنه از طرح خارج و مالک میتواند اقدام به اجرای طرح خود نماید
درود بر شما وقت بخیر
وزارت راه و شهرسازی یا شرکت مادر تخصصی راهها در خصوص راههایی که احداث میکند برابر قانون فقط هزینه زمین و حریم قانونی آن را پرداخت می نماید. فاصله ۱۵ متر یا ۳۰ متر نوار تاسیساتی متعلق به مالک است و حتی پاسخ رسمی به اداره ثبت و اسناد نیز داده می شود. لیکن کاربری این ۳۰ متر توسط مالک قابل تغییر نیست و صرفا می تواند کشاورزی و زراعت نماید. و هر ارگانی که از نوار تاسیساتی قصد استفاده داشته باشد بایستی رضایت مالک را جلب نماید.
بدرود
سلام وقتتون بخیر
مسیر سراوان جاده رشت قزوین یه زمین دیدم چسبیده به اتوبان- نامه ۲۲.۵ متر راه داری جهت ساخت و ساز داره.. از دهیاری پرسیدم گفتن ۵۳ متر از اکس زمین مجوز ساخت داره..؟ کدومشون درست میگن!؟ و اینکه اداره اب و برق و گاز هم حریم دارند؟ قبل ساخت باید از اونها اجازه گرفته بشه یا نامه راه داری کافیه؟
درود بر شما وقت بخیر
حریم ۲۲.۵ متر حریم قانونی محور است و صرفا جهت کشاورزی مجاز می باشد. و امکان صدور مجوز ساخت و ساز امکان پذیر نمی باشد. مگر اینکه در داخل طرح هادی یا طرح تفصیلی شهر باشد. که فواصل در طرحها لحاظ شده است و بعید است که در طرح فاصله نوار تاسیسات لحاظ نشود.
در خارج از محدوده طرح هادی فاصله ساخت و ساز ۵۲.۵ متر از آکس راه به رعایت فاصله نوار تاسیسات می باشد. که در صورت داشتن مجوز این گزینه صحیح است .
سلام زمین کشاورزی دارم که ضلع غربی آن ور مجاورت یک جاده صحرایی خاکی به عرض ۴ متر فرار گرفته با توجه به دریافت مجوز احداث دیوار از جهاد با مالکین طرف دیگر جاده اختلاف داریم با توجه به این که من دارای سند ششدانگ شمیم دار هستم چگونه میشود حریم جاده خاکی بین این مزارع را تعیین کرد
درود بر شما وقت بخیر
مسیر راه ارتباطی موجود بین مزارع دارای حقوق ارتفاقی و فاقد حریم می باشد و هیچ یک از مالکین مجاز به تصرف آن نمی باشند و بهتر است میزان عرض راه و فاصله ساخت و ساز با توافق مالکین تعیین میگردد.
با سلام خدمت شما
می خواستم بدانم در حال حاظر حریم راههای اصلی بدون در نظر گرفتن نوار تاسیساتی چقدر است ۰
درود بر شما وقت بخیر
حداقل بایستی از ۲۲.۵ متر کمتر نباشد اما پیشنهاد میگردد جهت اطمینان قبل از خرید یا هر گونه ساخت و ساز حتما از اداره راهداری منطقه استعلام گردد.
با سلام
چند سال قبل در یکی از استانهای شمالی وقتی که خواستند جاده رو بزرگتر کنند اومدن نقشه از خونه ما در چند مرحله چند روز چند ماه در فاصله زمانی مختلف گرفتند وقتی ازشون سوال پرسیدیم دلیل اینکه داخل محدوده خونه مارو چرا نقشه برداری میکنید گفتند چون جاده قراره بزرگتر بشه خونه هایی که از یه فاصله ای به لحاظ قبل نزدیتر به جاده میشن که رفت و امد ماشین ها از لحاظ سرو صدا براشون مزاحمت ناخواسته ایجاد میکنه اون خونه ها جای زندگی نیست راهداری باید اون خونه ها رو از مالکین بخره ما از راه داری اومدیم و باید اون خونه ها شناسایی کنیم و ارجاع بدیم که گفتن خونه شمام جزء اون خونه ها میشن حالا بعد چند ماه و چند سال از اتمام کارشون وقتی خبری نشد ازشون سوال پرسیدیم چی شد اون حرفا گفتن چنین چیزی چنین قانونی نداریم
لطفا اگر امکانش هست راه نمایی کنید که اصلا چنین قانونی وجود داره یه که نه
درود بر شما وقت بخیر
خدمت شما عارضم در صورتی که مستحدثات شما در داخل طرح عمرانی یا صرفا داخل حریم قانونی راه واقع شده باشد در صورت نیاز ارزیابی ، بررسی و خرید صورت خواهد گرفت.
سلام حریم جاده صحرایی بین مزارع به عرض ۴ متر چقدر است ؟
درود بر شما وقت بخیر خدمت شما عارضم راههای بین مزارع فاقد حریم میباشد مگر اینکه مالکین زمینها در طول راه بین مزارع دارای توافقی باشند. ضمنا نظر به اینکه سازمان راهداری این مسیرها را نگهداری نمی نماید لذا ارتباطی با این سازمان نخواهد داشت.
سلام خسته نباشید میخواستم ببینم حریم کمربندی های اطراف تهران چند متر هستش ۳۸ متر ؟ و اینکه باید متر دستمون بگیریم بریم وسط اتوبان متر کنیم!!!!! یا اینکه چطور تشخیص بدیم این جاده اصلی درجه یک هست یا مثلا فرعی درجه دو؟
درود بر شما وقت بخیر
در خصوص استعلام میزان حریم قانونی راه و نوع راه لطفا به اداره راهداری منطقه مراجعه و اطلاعات رو دقیق دریافت نمایید. و نکته دوم اینکه اندازه فاصله از آکس راه یا آیلند محاسبه می گردد
سلام
زمینی دارم در حاشیه کنار گذر یکی از شهرستان ها که حریم قانونی آن ۲۲/۵متراست و اقدام به ساخت خانه کارگری به مساحت ۲۸ مترمربع کردم به فاصله حدودا ۶۰ متر بعد از حریم قانونی(۸۳مترازآکس جاده) و اکنون قصد اخذ مجوز دارم ولی اداره راه همکاری نمی کنه و میگه شما در حریم راه ساختید لطفا راهنمایی کنید
درود بر شما وقت بخیر
در صورتیکه تغییر کاربری را از سازمان جهاد ارائه کنید. مشکلی نخواهید داشت مگر اینکه در ضلع خارج کمربندها ساخت و ساز کرده باشید که برابر ضوابط تا فاصله ۱۲۲.۵متر از آکس راه اجازه ساخت و ساز نخواهید داشت .